Evcil Hayvanlarda Aşılar: Kedi ve Köpekler İçin Güncel Rehber

Evcil hayvanlarımızı seviyoruz, onlarla yaşıyoruz, onların sağlığıyla mutlu oluyoruz. Ancak bağışıklık sistemlerini güçlü tutmak ve ciddi hastalıkları önlemek için düzenli aşılamalar kadar doğru iç ve dış parazit uygulamaları da hayati öneme sahiptir.
Bu yazıda, kedi ve köpeklerde hangi aşıların yapılması gerektiğini, sıralarını, aralıklarını ve neden önemli olduklarını kapsamlı bir şekilde ele alacağız.

1. Kedilerde Aşılar ve Parazit Uygulamaları

Kediler, özellikle yavruluk döneminde birçok bulaşıcı hastalığa açık hale gelir. Bu dönemde yapılacak doğru aşı takvimi, onların uzun ve sağlıklı bir ömür sürmesini sağlar.

1.1 Aşılama Öncesi Parazit Uygulaması

Yaklaşık 1 kg ağırlığa ulaşmış yavru kedilerde, aşılama öncesinde mutlaka iç ve dış parazit uygulaması yapılmalıdır.
Bu işlem, kedinin vücudundaki olası parazitlerin neden olabileceği bağışıklık baskılanmasını engeller. Aksi halde aşılar yeterli düzeyde bağışıklık oluşturamaz.

• Yaz aylarında: Her 2 ayda bir,
  
  
• Kış aylarında: Her 3 ayda bir iç ve dış parazit uygulaması yapılması hem kedinin hem de çevresindeki insanların sağlığı açısından son derece önemlidir.
  
  

1.2 Karma Aşı (Panlökopeni, Herpes, Calicivirus)

Karma aşı, kediler için en temel korumayı sağlar.
Bu tek aşı; panlökopeni, herpes virüsü (FHV-1) ve calicivirus (FCV) hastalıklarına karşı bağışıklık kazandırır.

• İlk doz: Parazit uygulamasından yaklaşık bir hafta sonra yapılır.
  
  
• İkinci doz: 21 gün sonra tekrarlanır.
  
  
• Yenileme: Her yıl bir kez.
  
  

Bu aşı; solunum yolu enfeksiyonları, sindirim sistemi bozuklukları ve ölümcül viral hastalıkları önler.

1.3 Lösemi (FeLV) Aşısı

Feline Lösemi Virüsü (FeLV), bağışıklık sistemini zayıflatır, kansere ve ağır enfeksiyonlara yol açabilir. Özellikle dışarı çıkan veya birden fazla kedinin bulunduğu evlerde çok önemlidir.

• İlk doz: Karma aşının ardından 7–10 gün sonra uygulanabilir.
  
  
• İkinci doz: 21 gün sonra yapılır.
  
  
• Yenileme: Her yıl bir kez.
  
  

1.4 Kuduz (Rabies) Aşısı

Kedilerde kuduz aşısı, hem hayvan hem insan sağlığı açısından zorunlu ve hayati bir uygulamadır.
Kuduz virüsü, enfekte tükürük aracılığıyla bulaşır ve merkezi sinir sistemini etkiler.

• Zamanlama: 3 aylıktan sonra, en kısa sürede yapılmalıdır.
  
  
• Yenileme: Her yıl bir kez.
  
  

2. Köpeklerde Aşılar ve Parazit Uygulamaları

Köpeklerde aşı takvimi, yavru dönemden itibaren dikkatle planlanmalıdır. Erken yaşta doğru uygulamalar, yaşam boyu sürecek güçlü bir bağışıklığın temelini atar.

2.1 Aşılama Öncesi Parazit Uygulaması

30–45 günlük yavru köpeklerde aşılamadan önce iç ve dış parazit uygulaması yapılmalıdır.
Bu, aşının etkinliğini artırır ve bağışıklık sisteminin doğru yanıt vermesini sağlar.

2.2 Karma Aşılar (Distemper ve Parvovirüs)

Karma aşı, köpeklerde gençlik hastalığı (Distemper) ve kanlı ishal (Parvovirüs) başta olmak üzere birçok ölümcül hastalığa karşı koruma sağlar.

1. İlk uygulama (2’li karma): 30–45 günlükken yapılır.
   
   
   • Distemper (gençlik hastalığı)
     
     
   • Parvovirüs (kanlı ishal)
     
     
2. İkinci uygulama (5’li karma): İlk aşıdan 15–21 gün sonra yapılır.
   
   
   • Distemper
     
     
   • Parvovirüs
     
     
   • Adenovirüs Tip 2 (solunum yolu enfeksiyonlarına karşı)
     
     
   • Parainfluenza
     
     
   • Koronavirüs
     
     
3. Üçüncü uygulama: 5’li karma ile birlikte Leptospiroz aşısı yapılır.
   
   
   • Leptospiroz, özellikle su birikintileri veya kirli ortamlarda bulaşan, karaciğer ve böbrek yetmezliği yapabilen tehlikeli bir bakteriyel hastalıktır.
     
     
   • Bu aşılama, genellikle ikinci karmadan 15–21 gün sonra yapılır.
     
     

2.3 Bordetella (Bronşin) Aşısı

Bordetella bronchiseptica, köpeklerde “kennel cough” yani köpek öksürüğü hastalığına neden olur.
Özellikle pansiyon, otel veya eğitim merkezlerinde diğer köpeklerle temas edenler için önerilir.

• Uygulama: 15 gün arayla 2 doz olarak yapılır.
  
  
• Koruma süresi: Yaklaşık 1 yıl.
  
  
• Aşı, genellikle burun damlası (nazal yolla) veya enjeksiyon şeklinde uygulanabilir.
  
  

2.4 Lyme Hastalığı Aşısı

Lyme hastalığı, keneler aracılığıyla bulaşan bir bakteriyel enfeksiyondur. Özellikle yeşil alanlarda veya ormanlık bölgelerde dolaşan köpekler risk altındadır.

• Uygulama: 2 doz halinde yapılır, dozlar arasında 2–3 hafta bulunur.
  
  
• Yenileme: Yılda bir kez.
  
  
• Koruma: Eklemlerde şişlik, ateş, halsizlik ve yürüme güçlüğü gibi belirtileri önler.
  
  

2.5 Kuduz (Rabies) Aşısı

Kuduz, hem köpekler hem de insanlar için ölümcül bir hastalıktır.
Yasal olarak zorunlu olan kuduz aşısı, koruma açısından da en kritik aşıdır.

• Zamanlama: 3 aylıktan sonra, en kısa sürede yapılmalıdır.
  
  
• Yenileme: Her yıl bir kez.
  
  

3. Aşı Takvimi Özeti

Kedilerde Aşı Takvimi

Uygulama

Zamanlama

Tekrar / Aralık

Açıklama

İç-Dış Parazit

1 kg’dan itibaren

Yazın 2 ayda bir, kışın 3 ayda bir

Aşı öncesi yapılmalı

Karma Aşı

Parazitten 1 hafta sonra

21 gün arayla 2 doz

Panlökopeni, Herpes, Calicivirus

Lösemi (FeLV)

Karma sonrası 7–10 gün sonra

21 gün arayla 2 doz

Bağışıklık sistemi koruması

Kuduz

3 aylıktan sonra

Yılda 1 kez

Zorunlu ve hayati

Köpeklerde Aşı Takvimi

Uygulama

Zamanlama

Tekrar / Aralık

Açıklama

İç-Dış Parazit

30–45 günlükken

Düzenli aralıklarla

Aşı öncesi yapılmalı

2’li Karma

30–45 günlükken

–

Distemper, Parvovirüs

5’li Karma

15–21 gün sonra

–

Distemper, Parvovirüs, Adeno, Parainfluenza, Corona

5'li Karma+Leptopspiroz

2’li karmadan 15–21 gün sonra

Yılda 1 kez

Distemper, Parvovirüs, Adeno, Parainfluenza, Corona, Leptopspiroz

Bordetella

15 gün arayla 2 doz

Yılda 1 kez

Kennel Cough’a karşı

Lyme

2 doz, 2–3 hafta arayla

Yılda 1 kez

Kene kaynaklı hastalıklara karşı

Kuduz

3 aylıktan sonra

Yılda 1 kez

Zorunlu ve kritik

4. Aşı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Aşı sonrası hafif halsizlik, iştahsızlık veya enjeksiyon bölgesinde şişlik görülebilir.
  
  
• Yüksek ateş, kusma veya solunum güçlüğü gibi ciddi reaksiyonlarda vakit kaybetmeden veterinerinize başvurun.
  
  
• Aşı günü aşırı egzersiz veya banyo önerilmez.
  
  
• Aşıların etkinliği için düzenli takip şarttır; randevuların atlanmaması gerekir.
  
  

5. Sonuç

Aşılar ve parazit uygulamaları, kedinizin ve köpeğinizin sağlıklı bir yaşam sürmesi için vazgeçilmezdir. Doğru zamanlama, doğru uygulama ve düzenli veteriner kontrolleri sayesinde evcil dostlarınız birçok ölümcül hastalıktan korunur. Unutmayın, aşı sadece hayvanınızın değil, toplumun da sağlığını korur.

Profesyonel Aşı Takvimi ve Sağlık Takibi İçin Vetirix Yanınızda

Evcil dostunuz için en uygun aşı programını planlamak, parazit uygulamalarını zamanında yaptırmak ve genel sağlık takibini düzenli sürdürmek için Vetirix ekibine güvenebilirsiniz.
Uzman veteriner hekimlerimiz, kedinizin ve köpeğinizin bireysel ihtiyaçlarına göre en doğru uygulamayı yapar ve onların sağlıklı, uzun bir yaşam sürmesi için yanınızda olur.